Telsiz Haberleşme Sistemleri

Telsiz haberleşmesi sistemleri, elektromanyetik frekans taşıyıcı dalgalar kullanılarak ses ve verilerin bir noktadan bir diğerine hava yolu ile taşınmasına iletilmesine verilen genel bir tanımdır. Elektromanyetik dalgalar yardımıyla çalışan ses ve veri haberleşmesine yarayan cihazlara telsiz denir. Aynı şekilde, elektromanyetik dalgalarla çalışan birçok cihaz bulunmaktadır. Telsiz sözcüğü genel olarak, kara, hava ve deniz haberleşmesinde kullanılan sistem ve cihazlar için kullanılır. Telsizler, cihazlara göre; el, araç, sabit ve röle telsiz cihazları olarak gruplandırılabilir. Telsizler ayrıca, çalışma frekanslarına göre, HF, VHF, UHF olarak üçe ayrılabilir. Tüm bu gruplandırmalardan farklı olarak özel kullanım amaçlarına yönelik telsiz sistemleri de vardır.

Telsiz cihazlarının kullanılacağı arazi durumları veya biçimleri ve haberleşme mesafesi, frekans bantlarının seçiminde etkili olmaktadır. Buna göre UHF bandında çalışan telsiz sisteminde haberleşme mesafesi şehir içi birkaç km ile sınırlıyken, HF bandında kullanılan özel cihazlarla kıtalar arası haberleşmeden bahsetmek mümkündür. Telsiz cihazları, telsizin kendisi, güç kaynağı ünitesi, anten, anten kablosu ve mikrofon gibi bazı parçalardan oluşur. Bir telsiz cihazı temel olarak şu bölümlerden oluşur: alıcı bölümü, verici bölümü, çıkış ya da güç katı, kontrol bölümü, sentezör, ses çıkış katı, ara frekans katı bölümü.

Genel olarak Telsiz cihazları, çalışma frekanslarının belirlenmesinde kullanılan teknikler, modülasyon tipleri, bant genişlikleri gibi birtakım teknik özellikler yönünden de farklı özellikler gösterirler. Bir telsiz haberleşmesinin varlığından söz edebilmek için, aynı frekanslarda çalışabilen, teknik özellikleri birbirinin aynı olan en az iki cihaz gereklidir. Telsiz sistemlerinde cihaz sayısı istenildiği kadar çoğaltılabilinir. Haberleşme verici konumundaki (gönderme yapan) cihazdan çıkarak kablo ve anten aracılığıyla boşluğa yayılan elektromanyetik dalgaların, alıcı durumundaki cihazın anteni ve kablosu yoluyla alıcı cihaza (dinleme yapan) ulaşması şeklinde olur. Bu iletişim mesafesi kullanılan telsizin çıkış gücüne ve kullanılan yerin coğrafi durumuna göre değişkenlik gösterir. Şöyle ki 4w UHF bandında çıkış yapan bir el telsiziyle şehir içinde ki bu şehrin yapısına göre değişir ancak birkaç km. görüşme sağlayabiliyorken düz bir arazide bu mesafe 50 km. ye kadar çıkabilir. Genel olarak şunu söyleyebiliriz. Her iki telsiz antenleri arasına ne kadar çok kütle girerse frekansın gücün iletimi zorlanacağından bir zayıflama olacak ve mesafe de o denli azalacaktır. Bu durumundan dolayı haberleşme mesafesinin daha uzun olması istenilen durumlarda devreye repeater röle cihazı girer bu cihaz iletişim sağlanacak alanın orta noktalarda yüksek bir yere kurulur ve aktarıcı görevi görür tıpkı bir axes point gibi bu şekilde kurulmuş röleli telsiz sistemlerinde görüşme mesafesi röle cihazının kurulmuş yerin konumuna ve yüksekliğine göre değişmekle beraber yaklaşık olarak 100 km. ye kadar iletişim sağlanabilir.

Telsiz sistemlerinde bina içi haberleşme binanın yapısına bağlı olarak mesafe değerleri değişmektedir. Özellikle AVM gibi binanın eksi katlarında bulunan otoparklar kapalı betonarme alanlar telsiz haberleşmesi için uygun olmayan alanlardır. Açık arazide ise telsiz haberleşmesi en uzun mesafeyi yakalayabilmektedir çünkü her iki telsiz anteni arasına giren kütle miktarı azdır ve böylece sinyal zayıflaması az yaşanır. Ormanlık alanlarda telsiz haberleşmesi mesafesi ağaçlar yüzünden azalmaktadır. Şehir içi telsiz haberleşmesi de mesafe yönünden en çok etkilenen ikinci bir durum olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu gibi telsiz haberleşmesinin yakın kanal üzerinden yetmediği durumlarda yukarıda da bahsettiğimiz gibi röle aktarıcı sistemleri veya simplex frequency repeater sistemleri kullanılarak mesafe artırılabilir.